نمایش مهارت های سنتی بافت قالی کاشان، یک قالی قدیمی مهارت های سنتی بافت قالی کاشان یکی از مشهورترین هنرهای ظریف ایرانیان و میراث جهانی بشر است. یونسکو این مهارت را در سال ۲۰۱۰ در فهرست آثار ایران در یونسکو به عنوان یکی از میراث فرهنگی ناملموس ایران ثبت نمود و آن را نماد “سبک […]
نمایش مهارت های سنتی بافت قالی کاشان، یک قالی قدیمی
مهارت های سنتی بافت قالی کاشان یکی از مشهورترین هنرهای ظریف ایرانیان و میراث جهانی بشر است. یونسکو این مهارت را در سال ۲۰۱۰ در فهرست آثار ایران در یونسکو به عنوان یکی از میراث فرهنگی ناملموس ایران ثبت نمود و آن را نماد “سبک بافندگی در این شهر و سبک بافندگی ایرانی” معرفی کرد.
از دیدگاه هنری، مردم کاشان از قدیم مشهور به بافت قالی، کلیاب کشی (حل کردن رزین ابریشم) و ابریشم بافی بوده‌اند. این اصطلاحات در اصل مربوط به کاشان هستند اما امروزه در تمام دنیا شناخته می‌شوند. طرفداران غیر ایرانی هنر و علاقه‌مندان به صنایع دستی شیفته و مسحور رنگرزی طبیعی، خاص و مهیج بافت‌های ایرانی و طراحی منحصربه‌فرد قالی‌هایی می‌شوند که در اندازه‌های گوناگون ارائه شده‌اند.
تپه تاریخی سیلک، منشا مهارت های سنتی بافت قالی کاشان
بناهای تاریخی این منطقه نشان داده‌اند که قدمت تپه‌های سیلک به دوران حمورابی برمی‌گردد. در ابتدا، مردمی که در این منطقه زندگی می‌کردند به عنوان کاسو یا کاشو شناخته می‌شدند که این صفت بعدها به کاسیان یا کاشان تغییر کرد. برخی تاریخ‌نگاران معتقدند که همسر هارون الرشید، زبیده بنت جعفر بن منصور، دستور به ساخت کاشان داد، شهری که امروز به مهارت‌های سنتی بافت قالی خود مشهور است.
مهارت های سنتی بافت مهارت های سنتی بافت قالی کاشان
جهانگردان حرفه‌ای از تمام ادوار تاریخی که به این منطقه سفر کرده‌اند، اذعان داشته‌اند که کاشان مرکز تولید پارچه‌ها و لباس‌های قیمتی بوده است. ژان شاردن (Sir John Chardin) و آنتونی شرلی (Anthony Shirley) ابراز کرده‌اند که اهالی کاشان پارچه‌ها و لباس‌هایی می‌بافتند که شامل پارچه‌های ابریشمی ساده، پارچه‌های ابریشمی دمشقی یا ابریشم مخلوط با طلا و نقره بود.
در سال ۱۶۰۰ میلادی، کارترایت (Cartwright) فرش و قالی بافته شده در کاشان را ستود و از این منطقه به عنوان محلی تجاری برای چنین کالاهایی یاد کرد. نوشته‌ها و کتاب‌های قرن هفدهم و هجدهم نشان می‌دهند که مهارت‌های سنتی بافت قالی در کاشان مخصوص بافت قالی‌های سلطنتی بوده است که در ابتدا شاه عباس دستور آن را داده بوده است. قدیمی‌ترین قالی کاشان که تا به امروز باقی مانده است، به قرن هفدهم میلادی برمی‌گردد و در موزه قالی ایران نگهداری می‌شود.
قالی‌های ایرانی در موزه‌های سراسر دنیا
در واقع، می‌توان گفت که این میراث فرهنگی ناملموس ایران به هنرها و مهارت‌های تولید پارچه، تافته و مخمل و تولید پارچه اطلس مربوط است که چندین سال است در دنیا به نام “پارچه‌های هرمزی” معروف هستند.
امروزه، بعضی از نمونه‌های “قالی با طرح شکارگاه” در موزه قالی ایران و موزه متروپولیتن نیویورک آمریکا موجود است. با این حال، اطلاعات دقیقی در مورد این که این قالی‌ها در کاشان، اصفهان یا تبریز بافته شده‌اند در دسترس نیست.
برخی پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که تعدادی از قالی‌های لهستانی قدیمی نیز در این منطقه بافته شده است. قالی مشهور آرامگاه شیخ صفی نمونه‌ای بارز از بافندگی قالی کاشان و فرهنگ ایرانی است. این قالی به قالی اردبیل معروف است و در موزه ویکتوریا و آلبرت شهر لندن نگهداری می‌شود. “قالی شاه عباسی” نیز که به گل‌های درشت شاه عباسی مزین است، در این دوره بافته شده است.
مهارت بافتن تار و پود در “بافت ایرانی”
بافت تار و پود از جمله مهارت های سنتی بافت قالی کاشان
بافندگان قالی معمولاً با استفاده از پنبه در قالی کاشان تار و پود ایجاد می‌کنند و ابریشم همیشه در فرش‌ها و قالی‌های بسیار ظریف استفاده می‌شود. بافندگان از نخی به نام “شهری” و تارهای پنبه‌ای به نام “اصفهانی” برای پودهای زیرین استفاده می‌کنند که ضخیم‌تر از پودهای رویی هستند. در نگاه اول، می‌توان متوجه ظرافت و کرک‌های کوتاه و بافت مخملی پشم گوسفند استرالیایی در طراحی این قالی‌ها شد. در قالی کاشان علاوه بر پشم گوسفند استرالیایی، از نخ‌های پشمی خراسان، کرمانشاه، آذربایجان و تهران نیز استفاده می‌شود.
طراحان قبل از شروع بافت، طرح‌هایی از شاخه‌ها، گل‌ها، برگ‌ها، شکارگاه‌ها و صحنه‌های نبردی تاریخی طراحی می‌کنند. سپس، بافندگان شروع به بافت قالی ایرانی با استفاده از نخ و ابریشم رنگ شده می‌کنند. سبک بافت ایرانی که “گره نامتقارن” نیز نامیده می‌شود، گره‌ای است که پیچ و تابی مجزا دارد. می‌توان گره‌های مساوی را در پشت قالی مشاهده کرد.
ویژگی‌های قالی کاشان
مهارت های سنتی بافت قالی کاشان به دو نوع قالی عشایری و شهری تقسیم می‌شود. قالی‌های عشایری در میمه و جوشقان یافت می‌شود. در زیر به ویژگی‌های خاص این میراث فرهنگی ناملموس ایرانی اشاره می‌کنیم:
رج پایینی، دارای ۳۰ تا ۴۵ گره روی خطی ۷ سانتی‌متری،
زمینه قرمز تیره با حاشیه سرمه‌ای،
ترنج‌های لوزی شکل که به شکل بیضی متمایل هستند،
طرح‌های اسلیمی در گوشه‌ها، ترنج و حاشیه‌های
مهارت رنگ رزی در قالی کاشان
رنگرزی از جمله مهارت های سنتی بافت قالی کاشان
مهارت رنگرزی به صورت مستقیم با مهارت‌های سنتی بافت فرش در کاشان مرتبط است و مانند صنعت نساجی تاریخچه‌ای طولانی دارد. صنعت رنگرزی کاشان از رنگ‌های طبیعی، سنتی و گیاهان بومی برای رنگ کردن تار و پود استفاده می‌کنند. متخصصان این حوزه رنگ‌ها را از ریشه روناس، پوست انار و گردو و برگ انگور استخراج می‌کنند. این شیوه رنگرزی هنوز ویژگی‌های اصیل خود را دارد.
بازدید از گالری‌های فرش و فرش فروشی ها
بازدید از دنیایی از طرح‌ها، رنگ ها و کارگاه‌های رنگرزی و بافندگی در کاشان و انعکاس آن در این میراث فرهنگی ناملموس ایرانی سفری به گذشته است. اندیشیدن در مورد این هنر ایرانی تجربه‌ای تکرار نشدنی را به ارمغان می‌آورد. اگر این فرصت را داشتید تا از موزه یا نمایشگاه فرش یا مغازه فرش فروشی دیدن کنید، هرگز این فرصت استثنایی را از دست ندهید خاطره‌ای طولانی و شیرین در ذهنتان باقی خواهد ماند. مهارت های سنتی بافت قالی کاشان چشم همه بازدیدکنندگان را به خود خیره خواهد کرد.
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های این پست سوال‌های خودتان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
چرا هنر فرش بافی برای ایرانیان اهمیت زیادی دارد؟
هنر فرش بافی نه تنها یکی از صنایع دستی مطرح ایران در سراسر دنیاست بلکه محلی برای نمایش فرهنگ، سنت و هنردوستی ایرانیان است.
قالی کاشان چه تفاوتی با سایر قالی‌ها و فرش‌های ایرانی دارد؟
نقاط مختلفی در ایران وجود دارند که به بافت فرش و قالی مشهورند. چند تفاوت عمده قالی کاشان با سایر قالی‌های ایرانی در زیر آمده است:قالی کاشان ارتفاع خواب متفاوتی دارد. بافت ریز و با ظرافت فرش کاشان شهرت زیادی دارد. زمینه فرش‌های کاشان لاکی و سرمه‌ای است.
«قالی خانه» کجاست؟
بزرگ‌ترین تاجر و تولیدکننده فرش کاشان در زمان قاجار «حاج باب قربان علی عدالت» بود. در حال حاضر، خانه وی با نام «قالی خانه» محلی برای نمایش ۲۸ تخت فرش کاشان از دوره‌های صفویه و قاجاریه می‌باشد.
